Tekst: Frank Grootenboer, Voorzitter St. Passiefbouwen

De Trias Energetica is een driestappenstrategie uit 1979, bedacht op Nederlandse bodem, om een energiezuinig gebouwontwerp te maken. Deze strategie is zeker niet bij iedereen bekend. Laat staan dat we deze ook massaal volgen. De eerste stap van deze strategie is: ‘Beperk het energieverbruik door verspilling tegen te gaan, bijvoorbeeld een compacte gebouwvorm of door isolatie van gevels en daken’.

Kierdichting
Alweer een aha erlebnis? De Passiefhuis standaard laat al ruim 25 jaar zien dat dit kan en dat het ook goed blijft functioneren. Dit bouwconcept – dat later ook voor renovatie beschikbaar werd – is ontwikkeld door een fysicus die de isolatie van de gebouwschil anders heeft benaderd. Vooral door het voorkomen van thermische bruggen en door de optimale kierdichting worden zulke goede resultaten bereikt. Door de juiste keuzes te maken in de ontwerpfase kunnen grote besparingen worden gerealiseerd, zowel ﬁnancieel als energetisch.

Ontwerpfase
De ontwerpfase is bepalend voor het eindresultaat, waarbij vorm, situering, materialisatie en plaatsing van gevelopeningen elkaar beïnvloeden. Momenteel wordt bij het vaststellen van de energieprestatie in de EPC het ontwerp achteraf getoetst op ﬁctieve criteria (een beetje zoals een auto op een rollenbank). Het resultaat laat zich raden, het gebouw haalt zijn energieprestatie niet en verbruikt vaak meer dan verwacht.

PassiefBouwenKeur
Bij PassiefBouwen simuleert de 3D-software (Design PH) het eindresultaat tijdens het ontwerp en kan de architect het gebouwontwerp verder optimaliseren. Deze optimalisatie verlaagt de kostprijs, terwijl het gebouw wel voldoet aan het internationaal geaccepteerde lage netto energieverbruik volgens de criteria van het PassiefBouwenKeur (zie ook www.passiefbouwen.nl).

Dit keur wordt al meer dan twaalf jaar exclusief uitgereikt door de Stichting PassiefBouwen. Maar het ontwerpen en berekenen van een gebouw of renovatie is slechts een deel van het werk. Tijdens de bouw moet ook precies worden uitgevoerd wat op tekening staat om de lage energieprestatie (en het bijbehorende hoge comfort) te bereiken.

Certificering
Daartoe worden passieve gebouwen ook getest op kierdichtheid, de aanwezigheid van thermische bruggen (koudebruggen) en de capaciteit en de inregeling van het ventilatiesysteem. Ten slotte wordt een passief gebouw gecertiﬁceerd met het PassiefBouwenKeur als aan alle voorwaarden is voldaan. Dit geeft de opdrachtgever de absolute zekerheid dat er gebouwd is volgens het ontwerp.

Woningcorporaties
Iedere opdrachtgever heeft baat bij de voordelen die hiervoor genoemd zijn. Zeker weten dat je krijgt waar je voor betaalt, is een hele zorg minder. Een gebouw dat voldoet aan de extreem lage energieprestatie en dat correct is uitgevoerd; dat wil toch iedereen? We hebben in Nederland nog relatief weinig particuliere opdrachtgevers, maar ook ontwikkelaars en vooral woningcorporaties hebben baat bij PassiefBouwen.

Voor een ontwikkelaar is de realisatiefase een risico dat door de certiﬁcering sterk wordt verlaagd. Zeker omdat de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen nog steeds niet door de Eerste Kamer geaccordeerd is. Als Stichting zien we al twaalf jaar dat de borging van het PassiefBouwenKeur heel wenselijk is. Een woningcorporatie heeft daarnaast ook baat bij een lage exploitatie en een nog groter belang dat de uitvoering van hoge kwaliteit is. Verder is het voor een corporatie cruciaal dat de berekende – en richting huurders beloofde – energieprestatie wordt gehaald.

Passieve renovaties
Voorts leent het Nederlandse corporatiebezit zich uitstekend voor Passieve renovaties. Met name de eengezinswoningen zijn qua compactheid zeer geschikt om passief te renoveren, waarbij de isolatiedikte van de tussenwoningen nauwelijks hoger hoeft te zijn dan de huidige nieuwbouweisen. Door toepassing van triple beglazing en goede kierdichting worden deze woningen langdurig toekomstbestendig, en de zonnepanelen wekken de stroom op voor het stijgende consumptieve elektriciteitsverbruik.

Middelkoop architecten heeft dit gesimuleerd in Design PH voor woningen van Nijestee in Groningen. Met een dak en gevel met een Rc-waarde van 6,0 m2K/W en overige isolatie- en installatiemaatregelen, komen we uit op een warmteverlies van 13 kWh per m2 GBO op jaarbasis: ruim onder de norm van PassiefBouwen en met ruim 90% energiebesparing ten opzichte van de oude situatie. Dat is wat ze in 1979 aan de TU Delft voor ogen hadden.

Meer informatie van DesignPH