De twee minst ingrijpende maatregelen die het Ministerie van Economische Zaken in de ISDE-regeling heeft doorgevoerd, is de verhoging van het beschikbare subsidiebudget (van 70 naar 90 miljoen euro voor dit kalenderjaar), en het openstellen van de regeling voor overheden. Het effect van de budgetverhoging moet worden afgewacht. In 2016 werden bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), uitvoerder van de ISDE-regeling, in totaal 18.189 subsidieaanvragen ingediend, voor een totaalbudget van 46,1 miljoen euro. Uit recente cijfers van RVO blijkt dat in het huidige kalenderjaar tot 31 mei 9.237 aanvragen zijn ingediend, met een geschatte totale claim van 27,9 miljoen euro. De kans lijkt dus aanwezig dat de subsidiepot ook met de ‘oude’ grens van 70 miljoen euro voldoende budget zou hebben. Wellicht zal blijken dat de tweede aanpassing – openstelling voor overheden – er alsnog voor zorgt dat de verruiming van het budget voor dit jaar wel degelijk zin heeft. Door die openstelling kunnen ook gemeenten, provincies en andere ‘openbare lichamen’ voortaan een ISDE-aanvraag indienen, mits ze een rol als marktpartij spelen of eigenaar zijn van een pand.

Minder subsidie voor grote vermogens

Belangrijker, in ieder geval voor warmtepompinstallateurs en hun klanten, is dat de subsidietoewijzing voor lucht/water-warmtepompen is aangepast. In de oude situatie kon voor lucht/water-warmtepompen met een thermisch vermogen tussen 3,5 en 10 kW meer subsidie worden verkregen dan voor toestellen met een vermogen tot 3,5 kW. Warmtepompen met een vermogen tot 3,5 kW waren ‘goed’ voor 1.000 euro subsidie, warmtepompen met een vermogen tussen 3,5 en 10 kW voor 2.000 euro. Daarbij gold ook nog een ‘bonusbedrag’ voor toestellen in de hoogste efficiëntieklassen: voor een warmtepomp in klasse A+ werd 150 euro extra uitgekeerd, voor een warmtepomp in klasse A++ 300 euro.

ISDE-bedragen lucht/water-warmtepompen tot 1/7/2017
• Vermogen < 3,5 kW: 1.000 euro
• 3,5 kW < vermogen < 10 kW: 2.000 euro
• Vermogen > 10 kW: 2.000 euro + 100 euro voor iedere kW meer.
• Extra: 150 euro (A+) / 300 euro (A++)

Per 1 juli 2017 is deze opzet veranderd. Warmtepompen met een relatief klein vermogen (tot 3,5 kW) krijgen voortaan meer subsidie dan voorheen, warmtepompen met een groter vermogen voortaan minder. De ‘bonusregeling’ voor warmtepompen in de hoogste efficiëntieklassen is daarbij gehandhaafd:

ISDE-bedragen lucht/water-warmtepompen vanaf 1/7/2017
• Vermogen < 1 kW: 1.100 euro
• Vermogen > 1 kW: 1.100 + 100 euro voor iedere kW meer.
• Extra: 150 euro (A+) / 300 euro (A++)

Rekenvoorbeelden

Als gevolg van de aanpassing kunnen huiseigenaren die een kleine warmtepomp (< 3,5 kW) laten installeren tot 300 euro meer subsidie krijgen, terwijl het subsidiebedrag voor een grotere warmtepomp (> 3,5 kW) tot 600 euro lager kan uitvallen. Twee rekenvoorbeelden ter illustratie:
• Een lucht/water-warmtepomp met een thermisch vermogen van 3 kW zou in het oude stelsel een subsidiebedrag van 1.000 euro opleveren (afgezien van een eventueel extra bedrag voor efficiëntieklasse A+/A++). Per 1 juli wordt dit bedrag verhoogd tot 1.300 euro (1.100 + 2 x 100).
• Een lucht/water-warmtepomp met een thermisch vermogen van 5 kW zou in het oude stelsel een subsidiebedrag van 2.000 euro opleveren (afgezien van een eventueel extra bedrag voor efficiëntieklasse A+/A++). Per 1 juli wordt dit bedrag verlaagd naar 1.500 euro (1.100 + 4 x 100).

Als reden voor deze aanpassing noemt het ministerie van Economische Zaken in de ‘toelichting van de gewijzigde regeling‘ dat het oude stelsel ertoe kon leiden dat gebouweigenaren een onnodig overgedimensioneerde warmtepomp selecteerden. Wie feitelijk genoeg had aan 3 kilowatt vermogen, kon heel eenvoudig 1.000 euro extra subsidie opstrijken door een iets hoger vermogen te kiezen.

Kritisch geluid

Voor zowel warmtepompleveranciers en -installateurs als voor de meeste eindgebruikers lijkt de subsidiewijziging geen goed nieuws. Leveranciers en installateurs kunnen er omzet door mislopen doordat potentiële opdrachtgevers afhaken als ze honderden euro’s voordeel kwijtraken. Als het nieuwe stelsel met het oude wordt vergeleken, is het financiële voordeel van de keuze voor een kleine warmtepomp relatief beperkt tegenover het subsidieverlies bij de keuze voor een groter toestel. Wie een warmtepomp met een klein vermogen zoekt, heeft bovendien vrij weinig mogelijkheden: veruit het grootste aanbod op de markt zit in de hogere vermogensklassen.
Het besluit van Economische Zaken levert dan ook kritiek op bij installateursvereniging Uneto-VNO. Daarbij gaat het ook om het feit dat veel installateurs zijn overrompeld door de snelheid waarmee de ISDE-herziening is doorgevoerd, zo stelde Uneto-voorzitter Doekle Terpstra onlangs in een vraaggesprek op BNR Nieuwsradio. “Op 6 juni werd deze herziening aangekondigd in de Staatscourant, en op 1 juli werd hij al operationeel. Voor veel consumenten scheelt deze aanpassing honderden euro’s; ze hadden zich voorgenomen om een warmtepomp te laten installeren, maar trekken dat voornemen terug. Wij krijgen aardig wat berichten van installateurs die aangeven dat ze hierdoor ‘werk einde offrering’ mislopen, en dat is heel vervelend”, aldus Terpstra. Hij stelt dat met name bij hybride warmtepompen kansen worden gemist. “Hybrides zijn bij uitstek geschikt voor toepassing in de bestaande woningbouw, een sector waar heel veel in moet gebeuren om de klimaatdoelstellingen te behalen en van aardgas af te stappen. Wat er nu gebeurt, doet denken aan het fiscale besluit dat vorig jaar werd genomen voor auto’s. De Rijksoverheid heeft jarenlang het gebruik van stekkerhybride auto’s gestimuleerd, en vervolgens is die markt volledig ingezakt doordat de subsidieregeling werd gestopt.” Uneto-VNI legt zich er niet bij neer, ook al is het besluit om de ISDE-regeling te wijzigen inmiddels al gepubliceerd: “We gaan een beroep doen op het ministerie om dit besluit bij de eerstvolgende mogelijkheid terug te draaien”.

Kanttekening

Overigens moet bij de kritiek van Terpstra een kleine kanttekening worden geplaatst. Toen de ISDE-regeling in 2016 startte, was een hybride warmtepomp met een vermogen tot en met 5 kW ‘goed’ voor 1.000 euro subsidie, waarbij dat bedrag met 100 euro werd vermeerderd voor elke kW hoger dan 5 kW – tot een maximum van 1.500 euro. Met ingang van 2017 werd dat veranderd: hybride warmtepompen worden binnen de ISDE-regeling voortaan beoordeeld op basis van hun bronsysteem (lucht, water of grond). Voor hybride toestellen is er per 1 juli dus net zo veel veranderd als voor ‘gewone’ lucht/water-warmtepompen. De bekendste hybride warmtepompmodellen hebben een vermogen van rond de 5 kW. Voor deze toestellen wordt nu 500 euro minder subsidie toegewezen dan in het afgelopen half jaar, maar evengoed 500 euro meer dan in 2016:

ISDE-subsidiebedrag hybride warmtepomp 5 kW (in euro’s) – exclusief eventuele efficiëntieklasse-bonus:
• 2016: 1.000
• 1-1-2017 – 31-5-2017: 2.000
• vanaf 1/7/2017: 1.500

>Leestip: Eerder dit jaar gaven bezoekers van de website https://warmtepompen.productie.hoppinger.com aan dat ze de ISDE een ‘goed instrument’ vinden om de keuze voor een warmtepomp te stimuleren.