Leestip: Studentencomplex dankzij wko volledig aardgasvrij

Met het besluit voor een ‘hybride wko’ wordt volgens de gemeente een eerste stap gezet naar een collectief warmtesysteem in de Sluisbuurt. De wko wordt aangesloten op een centrale industriële warmtepomp die de bronwarmte opwaardeert tot een temperatuur die nodig is voor laagtemperatuurverwarming van woningen en andere gebouwen. Dit systeem wordt aangevuld met ‘traditionele’ collectieve stadswarmte voor tapwater en om bij eventuele piekvraag – bijvoorbeeld in koude perioden – bij te springen. Voor dit deel van het stadswarmtenet wordt gebruikgemaakt van industriële restwarmte.

‘Innovatieve mix van restwarmte en laagtemperatuurbron’

Het systeem gaat warmte leveren aan het eerste ‘energiecluster’ in de Sluisbuurt. Dit bestaat uit twaalf kavels met circa 1.700 woningen, waarvan ongeveer 780 studio’s voor jongeren- en studentenhuisvesting. Daarnaast komt hier rond de 35.000 m² aan andere voorzieningen, zoals een supermarkt, scholen en bedrijfsruimten. “Deze innovatieve mix van restwarmte en een laagtemperatuurbron is nieuw voor Amsterdam”, stelt Marieke van Doorninck, wethouder Duurzaamheid van Amsterdam. “Het is een toekomstgerichte aanvulling op de beschikbare technologieën om warmte te leveren. Projectontwikkelaars kunnen hiermee duurzame gebouwen realiseren die voldoen aan de landelijke BENG-normen.”

Hoogtemperatuurwarmtenet als oorspronkelijk idee

In eerste instantie werd voor de Sluisbuurt gekeken naar een hoogtemperatuurwarmtenet, gevoed met de restwarmte (70 °C) van een ander warmtenet dat een nog hogere temperatuur distribueert en op zijn beurt weer wordt gevoed door een gascentrale en afvalverbrander. Hier kwam kritiek op omdat de duurzaamheid van dat net twijfelachtig is en nieuwbouw-woningen prima kunnen worden verwarmd met een lagere temperatuur. Een alternatief op basis van pv en individuele warmtepompen werd door B&W van Amsterdam afgewezen en niet meegenomen in het warmteplan omdat het ‘minder duurzaam’ zou zijn. Volgens critici was het daarbij niet toevallig dat Amsterdam samen met Vattenfall eigenaar is van energiebedrijf Westpoort Warmte, exploitant van het voorgestelde warmtenet.

Tegenstanders winnen rechtszaak

Dat B&W blijkbaar toch tot een ander inzicht is gekomen, heeft hoogstwaarschijnlijk te maken met een rechtszaak die actiegroep Amsterdam Fossielvrij eerder heeft aangespannen. De groep vocht het besluit van de gemeente aan om het genoemde alternatief voor het warmtenet van Westpoort Warmte niet mee te nemen in de planvorming. In april 2020 gaf de rechter Amsterdam Fossielvrij gelijk: de gemeente mag duurzame alternatieven niet op voorhand afwijzen. “De keuze voor een wko in de Sluisbuurt bewijst dat de rechtszaak precies het effect heeft gehad waarop we hoopten”, aldus Amsterdam Fossielvrij.

Gemeente in hoger beroep

Overigens loopt er nog steeds een hoger-beroepszaak van de gemeente tegen de uitspraak van de rechter. Volgens Amsterdam Fossielvrij wil de wethouder daarmee “kennelijk toch de mogelijkheid openhouden om woningen in andere buurten verplicht aan te sluiten op niet-duurzame warmtenetten.” Als de gemeente de zaak in hoger beroep alsnog wint, kan dat bovendien gevolgen hebben voor corporaties en projectontwikkelaars in andere Nederlandse gemeenten: het zou de juridische deur openen om tienduizenden woningen verplicht aan te sluiten op warmtenetten die op fossiele brandstoffen en biomassaverbranding draaien.

Sluisbuurt
De Sluisbuurt ligt op de westelijke punt van het Zeeburgereiland, aan het IJ. Het plan is om hier een duurzame, autoluwe wijk met ruim 5.500 woningen en voorzieningen te realiseren. De ontwikkeling gaat 10 tot 15 jaar duren.