Binnenkort worden meer dan driehonderd appartementen verwarmd met het grootste PVT-dak van Nederland. Het gaat om appartementencomplex De Scheg in Maastricht, waar Unica voor deze oplossing koos. Het energiedak vormt de bron voor vier warmtepompen met de natuurlijke koudemiddelen propaan en isobutaan. Een bijzondere afleverset zorgt ervoor dat in het gebouw tegelijkertijd kan worden gekoeld en verwarmd.

Een woningeigenaar die een warmtepomp zelf installeert. Met een monoblock en technisch inzicht kan dat, zo bewees Kees Versijde, die zijn ervaringen in dit artikel deelt. "Een warmtepomp is maatwerk. Dat vraagt veel denkwerk." Ook van installateurs, maar die lieten volgens Versijde steken vallen. Daarom ging hij zelf aan de slag.

Het versterken, verbouwen, uitbreiden en gasloos maken van een bijna 90 jaar oude woning in Gronings aardbevingsgebied: het klinkt als een enorme investering in tijd en geld. Jan Knol en Gerda Kombrink gingen er drie jaar geleden echter mee aan de slag. Ze namen zelf de regie en vertellen uitgebreid over de keuzes die ze hierbij hebben gemaakt.

Een woning met ruim 300 vierkante meter vloeroppervlakte verwarmen met een warmtepomp vraagt om een flink vermogen. Alexander Timmermans uit het Drentse Sleen bedacht er een systeem met twee warmtepompen voor. De ene warmtepomp heeft een vermogen van 12 kW en draait in de wintermaanden, terwijl een kleinere versie van 5 kW het voor- en najaar voor zijn rekening neemt. Het systeem wordt volledig aangestuurd met zelfgebouwde domotica.

De eerste zeven bedrijven die Sjoerd Luteyn benaderde om zijn slecht geïsoleerde woning uit 1650 te verduurzamen, zagen er geen heil in. Ze noemden het zelfs onmogelijk. De achtste dacht daar anders over. Zijn ideeën zijn inmiddels verwezenlijkt; met een all-electric warmtepomp is de woning gasloos gemaakt. Luteyn vertelt over het project en gaat in op de grootste tegenvaller: de ingewikkelde procedure om subsidie aan te vragen.

Het is het duurzaamste huis van Nederland uit de bouwperiode 1945-2000 tot 150 m2 woonoppervlakte. De woning, van Mendi en Kevin van den Broek in Nijkerk, behaalde deze ereprijs met een bodemwarmtepomp en andere energiebesparende technieken. Het was de warmtepompinstallateur die hen dwong tot deze stap. "Anders was nul op de meter niet mogelijk geweest."

Nederland telt meer dan een miljoen portiekflats en appartementen, waarvan een groot deel nog verduurzaamd moet worden. De combinatie van een Lucht-water monoblock van Remeha en de afleverset van Fortes biedt mogelijkheden om de warmtevraag van deze woningen zowel hybride als full electric in te vullen.

Voorafgaand aan de verduurzaming van hun jaren 80-woning maakten Xander en Thessa Groenendaal een grondige studie van alle opties. Opvallende keuzes waren de pvt-panelen met warmtepomp en een gecombineerd ventilatie- en afgiftesysteem. Wat waren de afwegingen voor deze - en andere - onderdelen binnen het concept dat hun woning nu verwarmt en koelt?

Door leveringsproblemen rond bekende warmtepompmerken kwam installatiebedrijf Vos en Zoon twee jaar geleden uit bij het Italiaanse Immergas. De hybride warmtepomp Magis Combo was destijds wel leverbaar en ook nog gunstig geprijsd. Bovendien is hij gemakkelijk te installeren, want de cv-ketel en het binnendeel van de splitwarmtepomp zitten in één behuizing, vertelt Rob Vos.

Door elektrische auto's bi-directioneel te laden, worden ze niet alleen van duurzame energie voorzien, maar fungeren ze ook als batterij die stroom levert aan gebouwen. Uit onderzoek blijkt dat dit netcongestie tegen kan gaan, zeker in een wijk met veel warmtepompen. Verzekeraar a.s.r. brengt het bij zijn eigen hoofdkantoor in de praktijk: het voorzag het parkeerdek van het pand van 2.160 zonnepanelen en 250 bi-directionele laadpalen.