Kees Oostrum van opleider Aeres Tech geeft jaarlijks tal van trainingen over het belang van een goed ingeregelde installatie. “Het komt niet automatisch goed, ook al denken installateurs dat vaak wel. De focus ligt veelal op installeren, niet op het inregelen van de installatie. Terwijl dit laatste essentieel is met het oog op rendement en comfort.” De belangrijkste reden dat niet altijd goed wordt ingeregeld heeft met gebrekkige kennis te maken, vertelt Oostrum. “Men is er niet voldoende in getraind. En er wordt simpelweg niet rustig de tijd genomen om de installatie goed in te regelen. Tijd is immers geld.”

Gevolgen van onjuist inregelen

Wat zijn de gevolgen als een afgiftesysteem niet goed wordt ingeregeld? Oostrum is daar duidelijk over. “Het komt nogal eens voor dat de dichtstbijzijnde radiator het meeste water krijgt en daardoor warmer wordt dan de radiator die het verst van de warmtepomp af ligt. Als een warmtepomp niet goed wordt ingeregeld, wordt de woning dus onvoldoende verwarmd, of er wordt veel meer energie gebruikt. Het gaat er juist om dat iedere radiator even warm wordt, zodat het hele huis gelijkmatig opwarmt.”

Als de dichtstbijzijnde radiator het meeste water krijgt, wordt hij warmer dan de radiator die het verst van de warmtepomp staat of hangt.

Zo klein mogelijke delta-T

Een warmtepompsysteem verschilt daarbij niet zoveel van een installatie met een cv-ketel. Oostrum: “Ook die moet goed worden ingeregeld.” Naast het comfort loopt bij een niet goed ingeregeld warmtepompsysteem ook het rendement sterk terug. “Een warmtepomp werkt op lage temperatuur, de aanvoertemperatuur is meestal tussen de 25 en 45 graden Celsius. In het meest ideale geval is het verschil tussen de aanvoer- en afvoertemperatuur, de delta-T, zo klein mogelijk. Ook om die reden moet de installatie in balans zijn en moeten grote schommelingen worden voorkomen door de installatie goed in te regelen”, aldus Oostrum.

Statisch inregelen
Statisch inregelen betekent dat je in het kraantje van de radiator de flow handmatig stuurt, zodat er precies voldoende water door de radiator stroomt. Als alle radiatoren open staan, is de installatie in balans. Als je een of meerdere radiatoren dichtdraait, krijgen de nog geopende radiatoren te veel druk. Uiteindelijk zullen de warmteopwekker en de modulerende pomp daarop reageren omdat de retourtemperatuur verandert.

‘Ingewikkeld spel’

Het zo klein mogelijk houden van de delta-T is soms best een ingewikkeld spel, vervolgt Oostrum. “Je weet immers niet wat de radiatoren of vloerverwarming aan warmte afgeven en hoe ver de aanvoertemperatuur daardoor wordt afgekoeld. Maar feit blijft dat een retourtemperatuur die dicht bij de aanvoertemperatuur ligt, ervoor zorgt dat de compressor minder hard hoeft te werken en de warmtepomp dus minder energie verbruikt.”

Hoe werkt inregelen?

“Door het debiet, dus de hoeveelheid water die door een radiator loopt, in te stellen met het voetventiel of de thermostaatknop zorg je ervoor dat door de ene radiator wat meer en door de andere wat minder warm water stroomt en ze allemaal even warm worden”, legt Oostrum uit. Niet alle thermostaatknoppen zijn hiervoor geschikt, en ook niet alle radiatoren hebben een voetventiel. “Maar fabrikanten hebben daar slimme oplossingen voor bedacht, omdat ze het probleem zien en signaleren dat veel systemen niet goed worden ingeregeld. Voor het begrenzen van de juiste hoeveelheid water per radiator zijn bijvoorbeeld radiatorafsluiters met een ingebouwde drukverschilregelaar ontwikkeld die ondanks de drukschommelingen de juiste waterhoeveelheid handhaven.”

Dynamisch inregelen
Bij dynamisch inregelen wordt de afsluiter ingesteld op een bepaald debiet dat gehandhaafd wordt bij fluctuerende druk. De warmteopwekker en de modulerende pomp zullen hierbij direct reageren op de verandering van de retourtemperatuur. Bij dynamisch inregelen is het besparingspotentieel veel groter, zeggen kenners. Het is een relatief nieuwe methode; de afgelopen jaren zijn verschillende producten op de markt gebracht die deze manier van inregelen faciliteren.

Als er te weinig water door de vloerverwarming wordt gepompt, duurt het lang voor een ruimte op temperatuur is.

Te weinig water door de vloerverwarming

Bij toepassing van een warmtepomp is het waterzijdig inregelen nog belangrijker dan bij hogetemperatuursystemen “Warmtepompen werken altijd in combinatie met lagetemperatuur-verwarming. Als dat niet in balans is, kunnen er snel problemen ontstaan”, vertelt Oostrum. Hij vertelt dat dit er bijvoorbeeld toe kan leiden dat het erg lang duurt voor een ruimte op temperatuur is omdat er te weinig water door de vloerverwarming wordt gepompt. “En wat gebeurt er dan? Als de warmteafgifte niet goed is, zetten bewoners de thermostaat hoger, waardoor er een hogere temperatuur wordt gevraagd. De warmtepomp kan dat op een gegeven moment niet meer leveren en daardoor treedt het elektrisch element in werking. Met een hoge elektriciteitsrekening tot gevolg.”

Tips bij waterzijdig inregelen

Vergroot kennis door een training over waterzijdig inregelen te volgen.
Zorg voor een goed installatie-ontwerp en juiste montage.
Dynamisch inregelen geniet de voorkeur boven statisch inregelen.
Zorg dat de waterkwaliteit van het systeemwater in orde is en dat het water niet vervuild is.
Pas thermostaatkranen van een goede kwaliteit toe.

Gevolgen van onjuist inregelen

Zo klein mogelijke delta-T

‘Ingewikkeld spel’

Hoe werkt inregelen?

Te weinig water door de vloerverwarming

Gerelateerde artikelen over afgiftesystemen